Civita – Pål Julius Skogholt

Tenketankar og PR-byrå

Det å smi nye tankar, å analysere samfunnet og foreslå ny politikk og kjempe for desse har tradisjonelt vore gjort i parti, folkerørsler og fagrørsla. No ser vi at PR-byrå og tenketankar har overtatt ein god del av dette.

Foto: Tony Alter/http://www.flickr.com/photos/78428166@N00/5042663469/ — Skal vi stå på utsida og vente på at nokon opnar døra, eller skal vi lage vår eiga dør? Foto: Tony Alter

Eg synst denne «profesjonaliseringa» av politikken er ei trist utvikling. Eg meiner det er eit ideal at politikk skal oppstå gjennom vanlege folk. Eg er likevel ikkje trygg på at det er mogleg å stoppe denne prosessen – i alle fall ikkje på kort sikt.

Til no har Civita vore den domineranda spelaren. Den jobben som er gjort der har vore ein viktig del av grunnlaget for den borgarlege sigeren og det borgarlege samarbeidet. Det er derfor ikkje underleg at det kjem initiativ frå sosialdemokratiet for å lage eit sterkt alternativ til Civita.

Dette alternativet skal heite Agenda, og skal gjere det på venstresida som Manifest, Res Publica og Progresiv ikkje har klart, å vere eit alternativ til Civita. Eg er glad for alt som styrkar venstresida, sjølv sosialdemokratiet. Men, det er nokre spørsmål vi bør diskutere:

Alle, eller i alle fall dei fleste tenketankane og PR-byrå ligg i Oslo. Får dette konsekvensar for kven som får innverknad på politikken? Kven sin røyndom vil ligge til grunn for tankesmiinga?
Korleis kan vi bruke dei nysmidde tankane i partiarbeid, fagrørsler og andre organisasjonar til å styrke desse? Vi vil vel ikkje at parti skal bli fanklubbar til tenketankane?
Bør vi starte jobben med å opprette tenketankar (både på høgre og venstresida) i Nord-Noreg, i Trøndelag og på Vestlandet?
Korleis skal vi eventuelt kunne finansiere desse slik at dei kan konkurrere med oslobaserte tenketankar om å definere røyndomen?
Kva ideologi skal ligge i botn til tenketankar på venstresida? Er dei eit grått styringssosialdemokrati, eller er det eit ønske om å utvikle velferdsstaten og demokratiet?

Eg har ikkje gode svar på alle desse spørsmåla, men trur dette er noko vi må tenkje hardt på. Eg er og ganske sikker på at om vi som ikkje bur i Oslo ikkje skal bli overkøyrt må vi starte arbeidet med å få våre eigne tankar opp å stå.

Kommunesamanslåing

I det siste har vi sett tilløp til ein debatt om kommunesamanslåing. Partikameraten min frå Oslo, Ingvild Reymert tar til motmæle mot tvangssamanslåing, slik Civita og Hadia Tajik foreslår.

Eg meiner både dei som er for og dei som er mot kommunesamanslåing grip denne debatten frå feil ende. Eg skal kome tilbake til det, men lat oss først ta ein titt på argumenta.

Dei viktigaste argumenta for samanslåing har jamt over vore:

Dei små kommunane er dyre å drive, samanslåing vil spare pengar som vi kan bruke på betre tenester eller skattelette
Det er vanskeleg for mange småkommunar å rekruttere fagfolk
Fagmiljøa er små og sårbare i dei små kommunane
Samarbeidet mellom kommunane fører til underskott på demokrati

Dei viktigaste argumenta mot samanslåing er:

Små kommunar leverer jamt over gode tenester til folk
Kommunar handlar og om identitet til tilhøyrigheit
Små kommunar er demokratiske og gjev folk innverknad på politikken
Samanslåing vil føre til sentralisering og utarming av distrikta

Eg skal ikkje gå inn på gyldigheita av dei ulike argumenta. Eg meiner at mange av argumenta både for og mot er gode og gyldige. Spørsmålet blir då, kan vi få til noko av det dei som er for samanslåing vil, utan at vi taper viktige verdiar på det?

La meg då foreslå at vi grip denne debatten frå motsett ende. Vi har i dag 19 fylke i landet. Dei fleste av desse fylka er for små til å overta tunge statlege oppgåver, men for store til å løyse mange av dei problema dei små kommunane har.

Kan vi då tenkje oss å dele opp fylka. Slik at vi fekk mellom 50 og 100 fylke i landet. Desse nye fylka, la oss kalle dei syssel for å skilje dei frå dagens fylke, kunne løyst ein god del av dei problema vi har med småkommunar, utan at vi dermed taper dei verdiane småkommunane gjev oss.

Det kan gå an å tenkje seg at sysla overtar oppgåver frå kommunane, som barnevern, kommunehelseteneste og renovasjon. Område der det er samarbeid i dag og der det kan vere vanskeleg å rekruttere folk. Kommunane vil då bestå som politiske aktørar og framleis med viktige oppgåver. Det vil nok og bli naudsynt å føre tilbake til staten ansvaret for riksvegane og nokre av fylkesvegane. Nokre kommunar vil bli samanfallande med dei nye sysla og dermed få fleire og større oppgåver enn i dag.

Eg trur (men er langt frå sikker) på at dette er meir interessant å diskutere enn ein evig debatt om kommunesamanslåing. Oppgåvefordelinga mellom kommunane og sysla vil vi måtte diskutere mykje, og kanskje kan dette føre til eit meir desentralisert Noreg?

Kva trur du?

[poll id=»18″]