Innlegg

Lagt ut

Makt eller avmakt

Eg har no vore fylkesråd med ansvar for utdanning i snart tre veker. Det har vore ei spennande tid. Det er nytt og spennande for meg ta folk faktisk tar omsyn til det eg meiner. Tidlegare (medan vi var i opposisjon) var eg meir van med å meine ting ut av tomme lufta. Fokuset mitt har endra seg, frå å ha eit mål om å komme i media med meiningar, til faktisk å få gjennomført nokre av meiningane. Det er artig å ha litt makt, men det er ei frustrerande kjensle av avmakt å ikkje kunne gjere ting fordi vi manglar økonomi til det.

Det skjer usannsynleg mykje spennande innafor utdanningssektoren for tida. Det største og viktigaste er innføringa av kunnskapsløftet. Denne store reformen endra læreplanar og korleis vi skal tenkje om utdanning og er ei kjempeutfordring til skolane, og til oss som er skoleeigarar. Eg er stolt av måten lærarane i den vidargåande skolen i Troms har gått laus på denne reformen med krum hals og står på for å få den til åfungere godt til beste for elevane. Vi er ikkje i mål enno, men eg trur dette skal gå bra.

På toppen av denne reformen innfører vi obligatorisk bærbar PC for alle elevane som startar i første klasse i år. Det er ei stor utfordring å få dette til, både teknisk og pedagogisk. Men, igjen trur eg det skal gå fint.

Det er mykje som kan gjerast betre i den vidaregåande skolen i Troms, og mykje som er svært bra. Eg vil gjerne ha tilbakemelding frå elevar, lærarar og andre på korleis vi kan halde fram med å utvikle den vidaregåande skolen i Troms. Skriv gjerne eitt innlegg her på bloggen min. Eg garanterer at det vil bli lest.

Lagt ut

Ingen evigvarande kvotar

Det går rykte om at fiskeriministerens strukturutval kjem til å foreslå evigvarande kvotar i fiskeria. Dette vil vere eit slag mot kystsamfunna og mot Nord-Noreg. I dag veit vi at det går føre seg ei omsetting av kvotar. Denne omsettinga er knytt til sal av båt, og sjølve kvotesalet må godkjennast av fiskeridirektoratet. Det skjer så godt som aldri at direktoratet seier nei. Det er likevel eit stort steg å gjere kvotane evigvarande og i realiteten flytte eigedomsretten til ein av dei viktigaste ressursane vi har i Noreg frå fellesskapen til private kvoteeigarar.

Dersom kvotane blir private og evigvarande blir dei og eit spekulasjonsobjekt på ein heilt annan måte enn i dag. Det vil vere fristande for folk å investere i kvotar og leige desse ut til fiskarar. For det vil berre vere eit tidsspørsmål i ein slik samanheng før kravet om at berre aktive fiskarar kan ha ein fiskerett forsvinn ut av lovverket. Vi risikerer då at storparten av kvotane vil bli eigd og kontrollert frå Oslo Børs og ikkje frå dei lokalsamfunna der fiskaren bur og som er avhengige av fisken. Dette vil igjen føre til ei storstilt strukturrasjonalisering der kapitalen kan ta ut mykje meir profitt. Dette betyr ikkje at vi skal attende til berre sjarken og støa, men at det er dei aktive fiskarane og dei aktive fiskerisamfunna langs kysten som skal nyte godt av dei ressursane som finst i havet. Alternativet er at hovudtyngda i norsk fiskerinæring vil bli i ein fire til fem større fiskevær langs kysten, medan dei andre i beste fall sit att med smular frå kapitalens bord.

Det burde vere sjølvsagt for ei raud-grøn regjering å seie nei til dette framlegget, men det er skuffande at LO står i spissen for å gje kapitalen større kontroll med lokalsamfunn og løn og arbeidstilhøva for norske fiskarar. Dette framlegget må stoppast av ein tydeleg nordnorsk opinion.

Lagt ut

Global eller nasjonal?

Den siste tida har vi sett ein liten debatt mellom det såkalla globalvenstre kontra nasjonalvenstre. Globalvenstre (Erling Fossen og kumpanar) blir kalla lyseblå av mellom andre Audun Lysbakken som representant for det nansjonalvenstre. Denne debatten er interessant nok som ein akademisk øvelse, men utan relevans for røyndomen i Norge, i alle fall slik eg forstår han. (Du kan lese meir om debatten om debatten mellom globalvenstre og nasjonalvenstre på bloggen til Audun Lysebakken: http://www.rettvenstre.no/)

Det som er ein mykje meir relevant debatt er ein debatt mellom oslovenstre og lokalvenstre. Slik eg opplever verda er den viktigaste debatten på venstresida i dag om makta skal ligge i Oslo eller utover det ganske land der folk kjenner korleis deira kvardag er.

Eg opplever Erling Fossen og Audun Lysbakken til å stå i same tradisjon. Ein tradisjon der ein trur at dei viktigaste debattane står rundt kafeborda i hovudstaden, der ein trur at det kan lagas tein sams mal for korleis landet skal sjå og — verst av alt — at ein trur at landet kan styrast gjennom lov på ein slik måte at det blir juristane si lovforståing som avgjer fordelinga av knappe ressursar og ikkje dei folkevalde poilitikarane.

Det er kanskje sjølvsagt etter dette at eg oppfattar meg sjølv i ein annan tradisjon. Ein tradisjon der vi trur at det er lokalt at løysninga finst. Denne motsetnaden rir SV som ei mare. Eit godt døme på dette er debatten om nye regionar. På den eine sida står dei av oss som trur at det viktige er at vi arbeider for eit samfunn med mindre ulikskap, utan utbytting der kvart einskild menneske får bruykt heile seg. Vi trur ikkje at det er viktig at løysninga på korleis vi skal komme dit treng vere heilt lik over heile landet. Tvert i mot ? like løysningar fører så alt for ofte til ulikt resultat. Og det må då vere resultatet som er det viktige ikkje at vi gjer det likt i heile landet?

Eit typisk døme på korleis venstresida (om ho er nasjonal eller global) trur at alt kan styrast frå Oslo og vere felles er landsstyret i SV sitt vedtak om at det og i framtida skal sitte eit gjeng med kulturbyråkratar i Oslo å avgjere kva kultur det er viktig å sende ut til oss stakkars folk utanfor Byen med lågare kulturell bevistheit. Eg siktar då til at SV framleis vil ha RIKSteatret og dei andre såkalla R-ane som skal underhalde og opplyse oss framfor å bruke desse pengane på å utvikle kreativitet og profesjonell kunst rundt i heile landet.

For tida er dette den viktige debatten. Skal avgjerdane takast lokalt eller i Oslo?

Lagt ut

Store tap – små sigrar

Eg har nettopp vore på fylkestinget i fem dagar. Eit fylkesting er ein kombinasjon av siger, tap og til tider lange kjedelege debattar.

Det er sjølvsagt sigrane som gjer at eg held ut, og finn det halvvegs meiningsfullt å bruke så mykje tid på politikk. Kva sigrar fekk eg og resten av SV gruppa då i løpet av dei fem dagane på Finnsnes. Som eit lite mal apropos, når du bur på hotell i fem dagar ein plass blir det eit ganske stort problem når det berre finst ein restaurant og ein pub på ein stad. vel, nok om det ? sigrane våre:
1.Busselskapa i Troms vil no bli pålagt å bruke mellom fem og ti prosent biodiesel. Eit lite og forsiktig, men viktig steg i retning av eit betre miljø og mindre klimagassutslepp.
2.Fylket skal no jobbe med å finne måtar vi kan sørgje for at ingen i Troms skal vere tvungen til å ta opp behovsprøvde lån medan dei går vidaregåande skole. Vidaregåande skole er neste obligatorisk i dag, og det er fortvilande at nokon skal vere tvungen til å måtte låne pengar for å fullføre. Vi veit og at dei som har lån frå vidaregåande skole er overrepresenterte i inkassokøen til Lånekassa.
3.Vi stoppa nedlegging av to vidaregåande skolar og fekk til ei kraftigare satsing på ein desentralisert skole i Troms — med spesiell vekt på distribuerte klassar. Det betyr mellom anna bruk av tovegs lyd/bilete og ei og anna samling i undervisninga. Dette har vi allereie god erfaring med i Troms i mindre målestokk.

Det er sjølvsagt meir enn dette, men dette var det viktigaste denne gongen. Så får vi heller prøve å komme over dei store tapa. At AP, SP og Frp innførte stykkprisfinansiering i skolen og slo saman mange vidaregåande skolar i Troms.

Du kan lese meir om forslaga og vedtaka på www.tromsfylke.no under møtejournal

Lagt ut

Smaken av batteri

Batteri
Batteri
Huska du korleis batteri smaka? Foto: Rob Nunn/http://www.flickr.com/people/scalespeeder/

Ein gong i min pure ungdom lærte eg meg at du kan smake på eit batteri for å finne ut om det er straum igjen på batteriet. Dette funka først og fremst på dei gamle flate 4,5v batteria som no er blitt meir eller mindre borte. Det var lett å få begge polane borti tunga samtidig. Og var det straum, vart det og ei herleg sitring.

Dette har fått meg til å tenke, på kraftkrisa i Midt-Noreg. For det eg huskar frå barndomen er at det nesten alltid var litt straum att på batteriet, også etter at lommelykta ikkje funka lenger. Og slik er det på dei aller fleste batteri, det er litt straum igjen. Eg tør ikkje tenke på kor mange batteri som blir kasta kvar dag med litt straum igjen på, men mange er det.

Burde vi ikkje fått til ein nasjonal dugnad der vi samla inn desse batteria og sendte dei til Midt-Noreg? Då kunne vi bygd ein batteritappingsfabrikk i Skogn som var spesialkontruert for å tappe siste rest av alle batteri. Det ville vore eit godt og miljøvenleg bidrag til å løyse kraftkrisa.

Eller – det trur eg eigentleg ikkje.

Lagt ut

Nedlegging av skolar

Troms fylke blir styrt av eit fylkesråd som består av Ap, Sp og Krf med støtte frå Kystpartiet. Dette fylkesrådet har lagt fram ei stor melding om dei vidaregåande skolane i Troms. Eg skulle ønska eg kunne står her og skryte av dei. Fortelle at dei kjem med ei mengd gode forslag som vil vere med på å bære utdanningspolitikken framover. Dessverre er det ikkje slik.

Eg veit ikkje om dokk har lagt merke til at det foregår ei sentralisering i dette landet. Ei ordning der stadig færre statlege arbeidsplassar finst i distrikta og stadig fleire i Oslo og Tromsø. Jo, dokk har lagt merke til det. Då skulle vi gjerna trudd at Troms fylke ville vere med på å motverke denne trenden. Dessverre skjer ikkje det. Innafor skolesektoren foreslår no fylket å legge ned to distriktsskolar og slå saman andre.

Ja vel, tenkjer du kanskje, då er vel skolane blitt så små at det ikkje er fagleg forsvarleg å ha dei lenger, eller så vil ikkje elevane gå der. Nei slik er det ikkje.

Fylkesrådet foreslår å legge ned Skånland og Høgtun vidaregåande skoler. Dei andre skolane skal organiserast som «regionskolar». Skjervøy, Nordreisa og Nordkjosbotn skal slåast saman til ein skole, med ein rektor, og ein avdelingsleiar innafor kvart fag. Kva betyr dette? Jo det betyr at han eller ho som skal den daglege leiinga og oppfølgjinga av lærarane på Skjervøy vgs som driv med helse og sosialfag kanskje skal sitte i Nordkjosbotn. Eller visversa. Eg ser for meg at dette kan medføre eit og anna problem i det daglege — eller utfordring som det vist heiter no for tida. Men dette kunne kanskje fungert dersom det ikkje var kombinert med eit forslag til nytt finansieringssystem.

Eit såkalla stykkprissystem.

Omtrent det same systemet som dei nyttar i helsesektoren. Og vi kan jo ta ein titt på Hålogalandssjukehuset og sjå korleis det går. Dette finansieringssystemet er designa for å skape underskott i skolane, spesielt i dei små skolane som ikkje alltid klarer å fylle opp klassane sine. Og kva skjer når det blir underskott. Jo då tar hesane til å bitast. Plutseleg får ikkje denne Nord-Troms vgs råd til å tilby helse og sosialfag både i Nordkjosbotn, Nordreisa og på Skjervøy – fordi det blir underskott av at ikkje alle klassane blir fylt opp. No veit eg at dokk er svært gode til å slåss her på Skejrvøy, men nokon kjem til å tape på dette, når rektor på den nyte samanslåtte skolen må ta til å legge ned tilbod. Dette er eit system for å delegere nedlegging av skoler og tilbod frå oss fylkespolitikarar til rektor på dei nye samanslåtte skolane. Beslutningane skal takast ut av politikken og det offentlege rommet der dei kan diskuterast, der det kan aksjonerast og der meiningar kan brytast og flyttast inn i byråkratiet og lokale styrer for desse skolane. Eg trur trygt vi kan seie at denne modellen som helsefortaka har pionert ikkje har vore ein umiddelbar suksess der det har vore prøvd — og eg tviler på at det blir ein suksess i skoleverket. Kanskje med unnatak for at vi kan spare ei krone eller to.

Dei vidaregåande skolane er vikige i lokalsamfunna sine. Skolen her på Skjervøy samarbeider med lokalt næringsliv. Bedrifter kan komme å bruke utstyr på skolen, og skolen får hjelp i undervisninga frå næringslivet. Det er slik det skal vere. Undervisninga skal vere nær samfunnet for å vere god og for å gje elevane trua på at det nytter å gjer eting lokalt. Men for å få dette til trur eg det er heilt grunnleggande at leiinga i skolen erlokal. At skoleleinga kjenner samfunnet sitt og at samfunnet kjenner skolen og leiinga. Eg seier ikkje at dette blir uråd om leiinga skal vere på Storslett, men eg trur det blir mykje vanskelegare. Dørstokkmila kan fort bli lang.

Dokk kan vere trygge på at SV vil kjempe mot dette. Dokk kan vere trygge på at SV vil arbeide for lokalstyring og eit godt skoletilbod i distrikta som ikkje blir tvungen av eit økonomisk system til å legge ned gode og viktige tilbod.