Den 28. januar er det høyring i Stortinget på forslaget frå Torgeir Knag Fylkesnes og Per Willy Amundsen som ber regjeringa om å starte bygginga av Nord-Noregbanen. Dette kan bli eit svært viktig forslag for saka. Dersom Ap og Sp støttar forslaget, og eg reknar med at MdG og Raudt gjer det er vi svært nær eit fleirtal i Stortinget for Nord-Noregbanen.
Det vil i så fall mangle berre tre stemmer
på Stortinget. Då blir spørsmålet. Vil Høgres Kent Gudmundsen frå Troms stemme
mot forslaget? Kva med Høgre sine andre representantar frå Nord-Noreg. Det er
mogleg å få til eit forpliktande vedtak om Nord-Noregbanen denne gongen, om
regjeringspartia sine representantar i nord tør representere den landsdelen dei
er valt frå.
Men også Arbeidarpartiet og Senterpartiet
må då vise at dei er for nord – ikkje berre i ord, men også i handling. Eg må
innrømme at eg er spent.
Det er svært mange gode argument for å
bygge ein bane frå Fauske til Tromsø, med ein arm til Harstad og klårgjort for
vidare bygging nordover og austover. Vidare må dette sjølvsagt koplast med ei
oppgradering av Nordlandsbanen.
For meg er dei viktigaste argumenta:
Det vil flytte mykje
godstrafikk vekk frå vegane våre
Det vil skape heilt nye bu og
arbeidsmarknadsregionar. Med ei reisetid på 45 minutt frå Tromsø til Narvik vil
det bli heilt nye moglegheiter for samhandling, pendling og utvikling av
regionen.
Det er
stort potensiale for passasjertrafikk. Berre mellom Bodø og Tromsø reiser det
250 000 menneske med fly kvart år. Dersom toget tar litt meir enn to timar
på denne traseen kan vi forvente at 75% av desse heller tar tog. Potensialet
for passasjertrafikk på denne banen er sterkt underkommunisert.
Krav til klimahandling blir
berre sterkare og sterkare. Eit Nord-Noreg utan alternativ til fly vil tape i
framtida.
Ein moderne bane, bygd for
fart rundt 300 km/t, slik det er i store delar av resten av Europa vil gje
fantastiske moglegheiter for landsdelen vår.
Eg håper alle ny benyttar sjansen til å bli med på turen.
Vil du få beskjed neste gong eg skriv på denne bloggen?
Foto: Krzysztof D. /https://www.flickr.com/photos/kd85/8435522385
I morgon er det første formannskapsmøte i 2020, og det er eit par både fasinerande og vanskelege saker.
Stakkevollvegen
Den aller vanskelegaste saka synst eg er
Stakkevollvegen. Vi har bede om å få ei sak som ser på om det er mogleg å gjere
Stakkevollvegen billigare enn det som har vore planen til no. Svaret i saka er
er i hovudsak nei.
Framlegget til vedtak frå administrasjonen
er:
Prosjektet Tromsøpakke 3 Stakkevollvegen videreføres med 4 kjørefelt, i samsvar med tidligere kommunestyrevedtak og reguleringsplan 1821.
Nytt kostnadsanslag og en gjennomgang av kostnadene, med forslag til mulige reduksjon i kostnadene, gjennomføres når prosjektet er detaljert.
Per i dag er kostnadanslaget på å bygge ny
firefelts Stakkevollveg på 496 millionar pluss/minus 100 millionar eller så.
Vi har nesten 200 millionar på konto frå
drivstoffavgifta som er øyremerka til denne vegen. Det store og vanskelege
spørsmålet er korleis vi skal klare å finansiere dei siste 3-400 millionane.
Dersom vi skal låne desse pengane vil det få konsekvensar for driftsbudsjettet
når lånet skal betalast tilbake. Eit alternativ kunne vore å auka
drivstoffavgifta for å få inn pengar nok til å bygge denne vegen. Problemet med
det er at eg synst det er vanskeleg å skulle gå vekk frå løftet om at pengane
frå ei auking av drivstoffavgifta skal gå til ungane våre gjennom å sikre
trygge skolevegar. Anslaget er at å sikre skolevegane i Tromsø vil komme på
over 800 millionar.
Ei anna utfordring i dette arbeidet er
korleis vi skal handtere byggeperioden. I saksframlegget er det sagt at
byggeperioden vil bli 3-5 år. I desse åra vil sjølvsagt trafikken langs vegen
bli forstyrra – tidvis ganske kraftig. Utfordringa er at Vegvesenet har planar
om å oppgradere tunellen i omtrent same tidsrommet. Eg trur (for å seie det
forsiktig) ikkje at det er ein god ide å oppgradere Stakkevollvegen samstundes
med at tunellane skal oppgraderast og sannsynlegvis stengast i lengre periodar.
Det som er hovudbekymringa mi i denne saka
no er at vi beveger oss i retning eit «point of no return» og plutseleg sit vi
der med eit uhandterleg prosjekt som vi eigentleg ikkje har råd til.
I denne videoen seier eg litt om Stakkevollvegen i samband med at saka var opp for ei stund sidan.
Kjoselvdalen
Nesten like vanskeleg som Stakkevollvegen
synst eg saka i formnnskapet om kjøp av forsvaret sine eigedomar i
Kjoselvdalen. Administrasjonen har lagt fram ei innstilling i saka som er slik:
Tromsø kommune melder sin interesse for eiendommene gnr. 12 bnr. 196, gnr. 12 bnr. 197, gnr. 12 bnr. 198, gnr. 12 bnr. 199, gnr. 12 bnr. 200 og gnr. 12 bnr. 402 til Forsvarsbygg. Ved aksept fra Forsvarsbygg kjøper Tromsø kommune de nevnte eiendommene til takst.
Under forutsetning at Tromsø kommune får erverve eiendommene, videreselges eiendommene gnr. 12 bnr. 198, gnr. 12 bnr. 199, gnr. 12 bnr. 200 og gnr. 12 bnr. 402 til Tromsø skytterlag.
Eg tenkjer at det er heilt uproblematisk
at Tromsø kommune kjøper desse eigedomane. Taksten er rett over 160 000 kroner.
Det vanskelege spørsmålet er kva som skal skje med eigedomen etter at Tromsø
kommune har kjøpt den.
Innstillinga er at Tromsø skyttarlag skal
få kjøpe eigedomane. Grunnen til at Skyttarlaget er interessert i dette er
fordi dei gjerne vil reetablere ein 200 metersbane på området. Forsvaret har
hatt ein 200 metersbane her som vart stengt i 2016 og forsvaret har no rydda
opp etter seg i dette området.
Skyttarlaget har eit stort behov for ein
200 metersbane. All konkurranseskyting for seniorar foregår på ein slik bane. I
dag har ikkje Skyttarlaget ein slik bane. Det betyr at dei ikkje får trent slik
dei skal og heller ikkje kan arrangere stemner. Skyting er ein stor idrett i
Noreg. Det å mangle ein slik bane blir samanlikna med at TIL kun skulle hatt
ein 7-arbane å trene på.
Motargumentet er at dei som bur i området
ikkje ønsker skytestøy i området sitt. Dei har levd med slik støy i mange år,
og har hatt ei reell forventning om at tilstanden skulle bli betre etter at
forsvaret la ned si verksemd og kommunestyret sa nei til eit stort skyteanlegg
i området.
Det kommuenstyret sa nei til var eit
anlegg som skulle innehalde mykje meir enn ein riflebane. Det skulle vere
hagleskyting (skeet og trap), pistolskyting, løpande elg mm. Det er vesentleg
annleis enn kun ein 200 metersbane.
Samstundes er det liten tvil om at det vil
bli støy frå ein 200 metersbane som heilt sikkert vil vere plagsam for dei som
bur der. Det er og usikkert kor verknadsfull ei støyskjerming kan bli.
Det er minst to interesser som står mot
kvarandre her. Skyttarane sine behov for ein 200 metersbane, og innbyggarane
sitt behov for å ikkje ha skytestøy i nærmiljøet sitt. Begge behova er
legitime.
Min konklusjon så langt er at det er for
tidleg å ta stilling til om det kan etablerast ein 200 metersbane i
Kjoselvdalen. Vi må først få resultatet av det arbeidet som no blir gjort i
skytebaneutvalet til kommunen. Dersom vi klarer å finne ein stad der vi kan
etablere eit skyteanlegg som har mindre påverknad på omgjevnadane sine enn det
skytinga i Kjoselvdalen har, så ville det vore urimeleg å legge ein 200
metersbane der. Innstillinga frå skytebaneutvalet får vi sannsynlegvis i
kommunestyret i januar eller februar. Eg tenkjer at det er tidsnok å ta
stilling til kva som skal skje i Kjoselvdalen etter den behandlinga.
I går vedtok vi budsjettet for neste år for Tromsø kommune. Det var ingen enkel jobb. Realiteten er at kommunen bruker meir pengar enn det den har. Det kan ingen gjere lenge. Utgiftene på helse og omsorg er omtrent 260 millionar høgare i 2019 enn det vi har å bruke i 2020. Det var den utfordringa vi måtte prøve å løyse.
Frå administrasjonen får vi beskjed om at helse
og omsorg er i stand til å spare ca 140 millionar i 2020 utan at
konsekvensane for pasientar og brukarar blir uforsvarleg dårleg.
Dersom dei skulle måtte spare meir enn 140 millionar ville
det for det første gjere at kostnadane tyter ut ein annan plass og
for det andre ville det føre til ei omfattande nedlegging av
institusjonsplassar. Vi var derfor nødt til å
tilføre i underkant av
120 millionar til helse og omsorg. Når vi gjer det så vil
det framleis vere store utfordringar for helse og omsorg, men
utfordringar som skal vere mogleg å løyse.
Spørsmålet blir så, kvar skal dei 120 millionane helse og omsorg
treng komme frå?
Vi har redusert avsettinga til disposisjonsfond frå 62 millionar til
13 millionar. 13 millionar er eit svært
lågt beløp å sette av til uføresette kostnadar i ein så stor
kommune som Tromsø. Men etter å ha gjort dette manglar vi framleis
71 millionar på å ha dei pengane som helse og omsorg må ha.
Deretter har vi auka utbytta frå dei kommunale selskapa med 20
millionar. Det er eit nivå som er i grenselandet av å vere
forsvarleg, i alle fall inntil Troms Kraft kjem i posisjon til å
betale utbytte igjen. Etter denne operasjonen manglar vi framleis 51
millionar på å ha dei pengane som det er heilt naudsynt å skaffe
fram til helse og omsorg i Tromsø.
Det er dessverre ingen annan plass å hente desse pengane enn i andre
delar av Tromsø kommune. Det er på mange måtar urimeleg å pålegge
dei avdelingane og einingane som klarer å drive innafor budsjett å
betale for helse og omsorg. Alternativet er likevel verre.
Det betyr at det blir nedtrekk på skole,
administrasjon, barnehage bydrift også vidare. Desse nedtrekka vil
få konsekvensar. Vurderinga vår er likevel at det hadde vore verre
å måtte ha ei omfattande nedlegging av
institusjonsplassar, redusere BPA med meir.
Dette har vore ei vanskeleg avveging. Eg er framleis ikkje sikker på
at vi har gjort alt rett i denne prosessen. Det vi har gjort er å
vege dei alternativa vi har hatt mot kvarandre og gjort det vi samla
sett meiner gjev det beste resultatet for innbyggarane i Tromsø.
Utvalsveka er i gang. Denne veka er det møter i dei ulike utvala frå måndag til fredag. Dei første møta er allereie i gang, men eg tenkte likevel eg skulle skrive nokre ord. Alle sakene skal handsamast anten i formannskapet eller i kommunestyret, så det er framleis tid til å komme med innspel
Vil du få beskjed neste gong eg skriv på denne bloggen?
Trygge skolevegar og drivstoffavgift
Den kanskje aller viktigaste saka i utvala
og i kommunestyret denne gongen er eit forslag om å doble drivstoffavgifta i
Tromsø. Grunnen til at denne saka kjem opp er at det enno ikkje er innført ein
byvekstavtale i Tromsø. Vi har enorme utfordringar med infrastrukturen i dag,
og må prøve å få gjort noko med det. Derfor dette forslaget. Etter at
kommunestyret eventuelt har vedtatt dette må det godkjennast av fylkestinget,
regjeringa og stortinget. Så det kjem ikkje på plass med ein gong.
I dag betaler vi 106 øre per liter bensin
eller diesel i lokal avgift her i Tromsø. Denne avgifta er per i dag øyremerka
til utbetring av Stakkevollvegen. I saksframlegget til administrasjonen er det
foreslått at auken og skal gå til Stakkevollvegen. Grunnen til det er at prosjektet
med å bygge firefelts Stakekvollveg ser ut til å bli bra mykje dyrare enn
opprinneleg tenkt. Prisen ser ut til å bli rundt ein halv milliard. Dei pengane
har vi ikkje i dag.
Eg meiner likevel at vi har ei enno større utfordring og som hastar meir. Det er å gje ungane våre trygge skolevegar. Vi kjem derfor til å foreslå at auken i drivstoffavgift i hovudsak skal gå til trygge skolevegar i Tromsø.
Det er dessverre fleire saker som handlar om
auka avgifter. Vi skal handsame ei sak om piggdekkavgift i Tromsø. Saka heiter
eigentleg «Tiltaksutredningen for lokal luftkvalitet-Tromsø kommune», og
det er jo eigentleg det saka handlar om. Korleis kan vi sikre at lufta i Tromsø
ikkje er helseskadeleg. Dei siste åra har vi i Tromsø gått over den juridiske
grensa for svevestøv. Det betyr at vi er pålagt å lage ei slik tiltaksutgreiing.
Pålegget frå direktoratet kom i mars 2017. Vi har utsett denne saka fleire
gonger fordi vi er lite lystne på å innføre avgifter for folk i Tromsø. Men
svevestøv er eit alvorleg helseproblem som vi må gjere noko med. Eg saksar litt
frå saksdokumentet:
«Eksponering for svevestøv kan sette i gang
betennelsesreaksjoner som kan medvirke til utvikling og forverring av
lungesykdommer og hjerte-kar sykdommer. Forskning tyder også på sammenheng
mellom svevstøveksponering og effekter på fosterutvikling, nervesystem og
stoffskifte. Undersøkelser fra hele verden viser sammenheng mellom økte nivåer
av svevestøv i luften og antall sykehusinnleggelser og dødsfall i befolkningen.
Ifølge den siste luftkvalitetsrapporten fra det europeiske miljøbyrået (EEA)
sto PM 2,5 for rundt 400 000 for tidlige
dødsfall 1 i Europa i 2014. I Norge
anslås at eksponering for PM 2.5
resulterer i cirka 1500 for tidlige dødsfall. En studie fra New Zealand
viser at PM 10 er årsak til ca. 900 for
tidlige dødsfall nasjonalt årlig.»
Dette bildet viser skilnaden i område som er over grenseverdiane for svevestøv utan at vi gjer noko og dersom vi kjem til 50% piggfriandel. Kjelde: Tiltaksutgreiinga.
Denne tabellen viser kor mange i Tromsø som er ramma av svevestøv. Kjelde er tiltaksutgreiinga.
Scenario
Antall som eksponeres for årsmiddel over juridisk grenseverdi (25 µg/m 3 )
Antall som eksponeres for døgnmiddel over juridisk grenseverdi (31 døgn over 50 µg/m 3 )
Antall som eksponeres for 31 døgn over luftkvalitetskriteriet (døgnmiddel 30 µg/m 3 )
Referansesituasjonen 2023
100-200
300-400
Ca. 3900
Framtidig situasjon 2023 med 50% piggfriandel
0-100
100-200
Ca. 800
Framtidig situasjon 2023 med 60% piggfriandel
0-100
0-100
Ca. 500
Situasjonen er den at
det døyr fleire mennesker av trafikken enn i trafikken. Det må vi gjere noko med. I utgreiinga er det lista opp sju tiltak
som vil bli sett i gang. Dei sju er:
Innføre
piggdekkgebyr etter prinsippet at forurenser betaler
Videreføre
piggdekkpant
Øke
innsatsen på renhold og støvdemping av veiene gjennom hele året. Støvdemping
skal ses i sammenheng med renhold. På de meste trafikkerte veistrekningene skal
kun salt, og ikke strøsand, brukes som middel for friksjon.
Tromsø
kommune, Statens Vegvesen og Troms fylkeskommune skal etterstrebe et «vegg-til-vegg»-prinsipp
ved renhold av veier. Renholdet må også
omfatte tilgrensende områder som parkeringsplasser, havne- og industriområder.
Snødepoter skal fjernes for å hindre at de blir støvdepoter når snøen smelter.
Forsvarlig håndtering av kostemasser skal sikres.
Skjerpe
bestemmelsene for luftforurensning fra bygg- og anleggsplasser i kommuneplanens
arealdel ved neste rullering
Øke
tilsynet av støvhåndtering i bygg- og anleggsprosjekter
Holdnings-
og informasjonskampanjer med målsetting om å øke piggfriandelen til 50 % innen
2025
Kanskje er dei viktigaste tiltaka nummer
tre og fire. I det ligg det ein betydeleg innsats for å fjerne støv og
reingjere vegane våre. Dessverre har vi ikkje råd til desse utan at vi
samstundes innfører piggdekkavgifta. Det er piggdekkavgifta som skal betale for
desse tiltaka. Eg meiner at det er nokre føresetnader som må ligge til grunn
for å innføre dette. Det eine er at piggdekkavgifta må avviklast når og viss
det blir bompengar i Tromsø. Det andre er at vi må sjå om vi kan ha ei lågare
avgift for dei som bur utanfor bybussområdet og dermed ikkje kan velje bort
bilen. Dei kan sjølvsagt velje bort piggdekka og slik sleppe avgifta, men
utgangspunktet er at forureinar skal betale og forureiningsproblemet er størst
i byen så det er rimeleg at dei som køyrer mest der betaler mest.
Også er det viktig at vi held fast med den ordninga vi allereie har om at dersom du bytter frå piggdekk til piggfrie dekk så får du 1400 kroner i pant frå kommunen.
Budsjettet for 2020 vart vedtatt i september. Men no i desember skal vi revidere budsjettet. Dei største endringane i budsjettet er knytt opp til endringar som er gjort i statsbudsjettet og som får konsekvensar for Tromsø og andre kommunar. Situasjonen er at det framleis er svært trangt i budsjettet og lite moglegheit for sprell av noko slag. Vi er bekymra for budsjettsituasjonen til Helse og Omsorg. Eg trur likevel at eventuelle endringar må vi gjere i Økonomirapport 1 når vi veit litt meir om korleis året går. Her vil diskusjonane gå heilt fram til kommunestyremøtet. Vi har jo ein veldig liten buffer 60 millionar som er veldig lite på eit budsjett på seks milliardar.
To av utvala skal handsame områdereguleringa for Nordbyen. Eg synst planen ser veldig bra ut. Det er lagt opp til ein bydel med gode tilhøve for dei som går og syklar. Det blir torg, park, bustader og mykje plass til næring – både handel, kontor og sjøretta næring. Eg er veldig positiv. Det er nokre utfordringar med høgde og brua som landskapselement. Det trur eg lar seg løyse på ein god måte.
Brannsjefen meiner det er naudsynt å
innføre forbod mot fyrverkeri i sentrum. Det er eg samd med han i at er in god
ide. Vi har mykje gamal trehusbebyggelse som er utsett for brann og som vi må
ta vare på.
I området innafor dei raude linjene blir
det totalforbod mot fyrverkeri.
Dette er første steg mor ein ny
kommuneplan for Tromsø. Samfunnsdelen skal samordne all verksemd i byen og
legge grunnlaget for utviklinga av byen og vere grunnlaget for dei konkrete
arealplanane som kjem seinare. I denne fasen er poenget å klårgjere kva tema
som skal vere med i planen og peike ut dei overordna retningane vi ønsker å gå
i planen.
Planen skal basere seg på FN sine bærekraftmål. Det er eit omfattande arbeid som gjenstår for å komme frå planstrategi til endeleg plan. Eg synst det ser ut som denne planstrategien legg eit godt grunnlag for den planen som kjem til våren ein gong.
Allereie i 1996 vedtok kommunen eit ønske
om å få til eit samisk hus i Tromsø. Dessverre er dette enno ikkje på plass. Eg
er heilt sikekr på at eit samisk hus vil vere viktig for å utvikle og ta vare
på samisk språk og kultut i Tromsø. Tromsø er ein av dei viktigaste samiske
kommunane i Noreg. Stadig fleire samar bur i byar. Det betyr og at byane må ta
på seg ei viktig rolle for å vidareutvikle samisk språk og kultur.
Denne saka er ei undervegsmelding. Det er
ein rapport om har jobba med korleis vi kan få realisert eit samisk hus i
Tromsø.
Eg synst konklusjonen i saka er god:
«Kommunedirektøren vil anbefale at Tromsø
kommune inviterer Sametinget og Troms og Finnmark fylkeskommune til et møte der
en drøfter muligheten til å samfinansiere og etablere et samisk hus i Tromsø, i
første omgang i leide eller midlertidige lokaler. Det åpner også for å søke andre
kilder om midler til etablering og utvikling. Resultatet av slike forhandlinger
vil bli framlagt i en senere sak til kommunestyret.»
Skal vi klare å få dette realisert treng vi eit samarbeid mellom fleire aktørar.
