Isaac Asimov var ein stor forfattar, både av science fiction og populærvitskap. Her på ei trone med symbol frå forfattarskapen. Bilete er laga av Rowena Moril og finst på Wikipedia
Det vart naturleg å stille det spørsmålet då eg kom over denne videoen av ein av dei store heltane mine, Isaac Asimov. I videoen under snakkar han om drivhuseffekten i ein tale frå 1989. Litt har kanskje skjedd, men løysninga er ikkje riktig på plass enno. Tvert i mot, mengda CO2 i atmosfæren har berre auka. I tillegg til å vere ein stor forfattar var han professor i biokjemi ved Boston University og skreiv mykje populærvitskap.
Asimov er forfattar av det som kanskje er den beste science fiction boka/trilogien som nokon gong er skrive, «Foundation«. og ei av dei beste novellen «The last Question«. Han er kanskje likevel mest kjent for «I, robot» og andre bøker/noveller om robotar der han mellom anna skapar robotikkens tre «lover»:
Ein robot kan ikkje å skade eit menneske eller passivt la eit menneske kome til skade.
Ein robot må følgje ordre gjeve av menneske bortsett frå når slike ordre kjem i konflikt med første lov.
Ein robot må verne om sin eigen eksistens såframt slikt vern ikkje kjem i konflikt med første og andre lov.
Men i alle fall, før eg pratar meg heilt bort, her er videoen eg vart fascinert av. Den fann eg på NASA sin blogg om klimaendringar:
Eg trur det er andre måtar å berge klimaet på enn pelsdyrhald. Foto: faksimile frå "The Parliament" issue 318
Overskrifta i annonsen som går over to sider er, «Tackling Climate Change with EU fur farming? Yes we will!». Eg aksepterer at det kan vere ulike meiningar om pelsdyrhald. Sjølv meiner eg at vi ikkje burde halde på med slikt, men eg har aldri høyrt at nokon har meint at det var eit viktig bidrag i klimakampen.
Så kva er då argumentet for at pelsdyrnæringa er med på å bergar klimaet? Jau, det er at du kan lage biodisel av skrottane som er igjen når pelsen er tatt av. «Fur animal carcasses are used in the biodiesel production». Eg skulle gjerne sett CO2 rekneskapen for den dieselen.
Eg kan ikkje anna enn å konkludere med at det er i ferd med å bli langt mellom dei verkeleg gode argumenta for pelsdyrnæringa
NOAA peiker på at vi ser store endringar i klimaet i Arktis og at desse vil få verknader langt utanfor arktiske område. Kanskje var det byrjinga på dette vi såg i fjor då det regna i januar på Svalbard medan det var svinkaldt på fastlandet? NOAA følgjer klimaet i nordområda nøye, og publiserer jamnleg ismålingar.
Kva meiner du vi må gjere for å få bukt med klimaendringane?
Dette viser at vi må gjennom ein kur for å få redusert utsleppa av klimagassar: Illustrasjonen er henta frå klimakur2020.no
I dag la Klima og forurensingsdirektoratet fram rapporten Klimakur 2020. Rapporten er ein gjennomgang av over 160 verkemiddel som vi kan nytte til å redusere utsleppa av klimagassar i Noreg. Dersom vi skulle gjennomføre alle tiltaka ville vi redusere utsleppa med 22 millionar tonn CO2 eller andre gassar. Det målet Stortinget har sett er mellom 15 og 17 millionar tonn. Det betyr at vi kan lese gjennom den menyen av tiltak som Klimakur 2020 er og velge oss ut dei mest fornuftig og mange nok til å nå målet. Kostnadane med tiltaka varierer frå 0 til 4000 kroner per tonn reduserte utslepp. For å nå måla vil kostnaden på det siste tonnet ligge på ca 1500 kroner.
Eg er svært glad for den handsaminga rapporten no skal få. Mange av tiltaka vil kunne føre til store endringar i Noreg og det norske samfunnet. Det er derfor heilt naudsynt at rapporten no blir sendt ut på ei brei høyring og til offentleg diskusjon. Det vil føre til at vi vel dei beste tiltaka. Og, utan forkleinelse for dei som har laga rapporten, dette er innvikla spørsmål der det ikkje er eitt einaste svar. Kanskje er nokre få av forslaga ikkje gode, kanskje har det blitt rekna feil. Slike ting vil vi oppdage gjennom ei offentleg høyring.
Så betyr ikkje dette at regjeringa skal sitte i ro å vente på debatten. Mykje god klimapolitikk kan settast i verk snart – og eg er trygg på at det kjem.
I den debatten som kjem er eg spesielt opptatt av at vi ikkje tømmer ungen ut med badevatnet. Med det meiner eg at vi ikkje lagar rammer for norsk industri som gjer at den forsvinn. Gjer den det vil den bli erstatta av industri i andre land, og ikkje alle desse landa har ein god miljøpolitikk. Resultatet kan vere at dei globale utsleppa aukar. Det er det ingen som vil. Samstundes er eg trygg på at norsk industri vil møte utfordringane på ein offensiv og god måte. Eg meiner Finnfjord as sitt prosjekt saman med det mange andre industribedrifter i Noreg gjer kan vere viktige bilete på at dette er muleg på ein lønsam måte, og at vi kan vise veg for mange andre.
Så trur eg det er rett at prisen på bensin over tid må kraftig opp, men då skal vi samstundes huske at i same periode vil elektriske bilar og plug-in hybridar bli vanlege. Det betyr at det er langt frå sikkert at transportrekninga til folk vil auke i tida framover.
Eg er teknologioptimist – det må ein vere for å kunne løyse klimaproblema og samstundes halde fram med å utvikle velferden.
Dersom vi ikkje gjer dette er eg redd hestekuren når klimaendringane slår inn for fullt kan bli betydeleg verre enn klimakuren.
Skal resten av verda kunne oppleve vekst, må kanskje vi ta oss råd til å betale ein prosent meir for nokre varer. Foto: http://www.flickr.com/people/photonquantique/
Svaret er ja, for å slå fast konklusjonen allereie i første setning i ingressen. Det er fleire grunnar til at vi kan slå fast dette. Ein grunn er Stern-raporten som seier at det vil koste verda mellom minus to prosent og tre prosent av BNP å få kontroll på drivhuseffekten. Ei billig forsikring mot noko som kan endre verda som vi kjenner ho. Med tanke på at verdas BNP veks med mellom to og fire prosent i året, betyr dette berre at vi blir rikare litt saktare.
Men BNP og makroøkonomi er kanskje ikkje det enklaste å halde seg til. Enklare er det kanskje å tenke på kva vil dette koste meg. New Scientist har rekna på dette. Denne utrekninga er rett nok basert på britiske tilhøve, men likevel relevant for oss. Dei hevdar at denne undersøkjinga er det grundigaste forsøket på å seie noko om framtidige prisar på varar til oss vanlege folk som er gjort nokon gong. Kva er så konklusjonen dei kom fram til? Dei seier at:
Matprisar vil måtte stige med ein prosent
Bilar vil bli ein prosent dyrare (basert på prisen på ein Toyota Prius i Storbritannia)
Tobakk vil stige med to prosent
Alkohol vil stige med to prosent
Klede vil bli ein prosent dyrare
Elektronikk vil måtte stige med to prosent
Elektrisitet vil bli 15 prosent dyrare
Kommunikasjon vil bli null prosent dyrare
Prisane på flyreiser vil stige med 140 prosent
Bensin vil stige med 32 prosent, men der vil det finnast alternativ
Vaskemaskinar og andre kvitevarar vil stige med to prosent
Denne lista er basert på at vi må redusere utsleppa av CO2 med åtti prosent samanlikna med nivået i 1990. Studien er utført av Cambridge Econometrics og er på linje med studiar gjort i USA, mellom anna av PEW Center on Global Climate Change og studiar publisert i Energy Economics. Vi kan vel derfor tru at det er ganske nært sanninga. No er sjølvsagt dette framtidsscenariet bygd på ein del føresetnader. Desse seier at styresmaktene må sette ein pris på CO2 og at det vil bli investewrt hardt for å få fjerna kol brukt til oppvarming og å gjere det muleg med elektriske bilar.
Denne ekstrakostnaden skulle vel vi i den rike verda vere i stand til å bære, trur ikkje du det?
Kanskje greitt å avslutte med eit stykkje av Arne Garborg:
Pengar hev ikkje noko verd i seg sjølv. Du kann ikkje eta dei, ikkje drikka dei, ikkje klæda deg med dei. Du kunde hava lumma full av pengar, og svelta, tyrsta, frjosa i hel – um der ikkje var mat og drikka og klæde å få.
Pengar er langt ifrå det største gode, ikkje det næst største heller. Men dei er eit stort gode for den som brukar dei vitugt.
For pengar kann ein få alt, heiter det. – Nei, ein kann ikkje det.
Ein kann kjøpa seg
mat, men ikkje mathug,
dropar, men ikkje helsa,
mjuke senger, men ikkje svevn,
lærdom, men ikkje vit,
stas, men ikkje venleik,
glans, men ikkje hygge,
moro, men ikkje gleda,
kameratar, men ikkje venskap,
tenarar, men ikkje truskap,
gråe hår, men ikkje æra,
rolege dagar, men ikkje fred.
Skalet av alle ting kann ein få for pengar. Men ikkje kjernen; den er ikkje for pengar fal.
Kanskje vil havfrua sleppe å bli våt på sporden om statsleiarane kjem til semje i Bella Center i løpet av veka? Foto: Jadz/Flickr http://www.flickr.com/photos/jadz/
Plenumssalen på Bella Center i København er svær. Nærmast podiet sit ministrane og forhandlingsdelegasjonane alfabetisk etter namnet på landet, bak dei kjem dei internasjonale organisasjonane, og bakerst sit resten av delegasjonane. Då renn det meg ein songtekst i hu:
Jag drömde om en jättesal
där statsmän satt i rad.
Så skrev dom på ett konvolut
och reste sig och sa:
Det finns inga soldater mer,
det finns inga gevär,
och ingen känner längre till
det ordet militär.
No handlar ikkje dette møtet om militære og gevær, men om eit like viktig tema; klimaendringane. Eg har eit sterkt ønske om at alle statsleiarane skal reise seg og seie på fredagen at vi har ein avtale som vil redusere utsleppa av drivhusgassar, som vil gjere at temperaturendringa på jorda ikkje vil bli meir enn to gradar varmare. Då hadde vi hatt grunn til å danse i gatene og drikka varandra til.
Men, eg må innrømme at eg ikkje er optimist, det gjenstår mykje hardt arbeid. Eg trur det kjem til å bli ein avtale, og eg trur at den avtalen som kjem her i København vil vere heilt sentral i arbeidet som må halde fram med å få redusert klimautsleppa.
Den norske delegasjonen og Erik Solheim jobbar som nokre heltar, men motsetnadene er store her framleis. Det vil krevjast nokre heltar for at resultatet skal bli verd å feire.
Er det lov å drømme om at Obama vil komme og gjere seg fortent til fredsprisen?
